Nhà kính là gì? Mô hình và nguyên lý hoạt động của nhà kính

Mô hình nhà kính trồng rau là giải pháp được nhiều người nông dân lựa chọn để sản xuất ra rau sạch và tăng năng suất cây trồng. Nhờ thiết kế hiện đại và khép kín giúp tạo ra nhiệt độ ổn định và bảo vệ cây trồng khỏi sâu bệnh. Hãy cùng Alternō khám phá chi tiết hơn về đặc điểm, ưu nhược điểm và hoạt động của mô hình nhà kính trong bài viết dưới đây nhé!

1. Nhà kính là gì?

Nhà kính (greenhouse) là mô hình có tường và mái che được làm từ kính hoặc các vật liệu tương tự. Việc trồng cây trong nhà kính (hoặc nhà kính trồng rau mini tại gia) giúp bảo vệ cây tránh khỏi các tác động xấu từ thời tiết, sâu bệnh hay các chất độc hại, từ đó tạo môi trường thuận lợi cho cây được phát triển, gia tăng năng suất. Mô hình này có khả năng tự làm nóng nhờ hấp thụ ánh nắng mặt trời qua lớp kính.

2. Những đặc điểm cơ bản của nhà kính

Nhà kính có những đặc điểm cơ bản như sau:

• Điều kiện: Nhà kính giúp người trồng cây có thể kiểm soát được các vi khuẩn, sâu bệnh từ bên ngoài cũng như theo dõi nhiệt độ trong nhà kính cẩn thận, tạo môi trường lý tưởng cho cây trồng phát triển mạnh mẽ.
• Cấu trúc: Nhà kính cần có cấu trúc chắc chắn và độ bền cao. Màng nhà kính PE (poly houses) là vật liệu được sử dụng phổ biến nhờ trọng lượng nhẹ và dễ di chuyển. Nhà kính có thể xây dựng ngay trong sân thượng hoặc khu vườn của gia đình bạn, giúp bạn tiết kiệm thời gian di chuyển giữa nơi trồng rau và nơi ở.
• Vị trí: Nhà kính thường được cố định một vị trí và diện tích đất sử dụng bên trong cũng bị hạn chế, khác với vườn ngoài trời. Vì vậy, bạn cần lên kế hoạch tính toán cẩn thận từ ban đầu, xem xét vị trí xây dựng để tránh bị che khuất ánh sáng.
• Chi phí: So với việc làm vườn thông thường, chi phí làm mô hình này đắt hơn do yêu cầu đầu tư hơn vào vật liệu, trang thiết bị và thiết kế.

3. Nguyên lý hoạt động của nhà kính

Nhà kính hoạt động dựa trên bức xạ mặt trời chiếu qua phần mái và tường trong suốt, hấp thụ bởi các yếu tố bên trong như sàn, đất, thực vật. Lúc này, nhiệt độ bên trong trở nên ấm hơn và giữ lại bên trong, không thể thoát ra ngoài do cấu trúc khép kín với khí quyển.

• Hệ thống thông gió: Đây là thành phần quan trọng nhất bởi nếu không có nó thì cây trồng bên trong sẽ gặp vấn đề. Hệ thống thông gió có khả năng điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm ở mức tối ưu, đảm bảo dòng chuyển động của không khí và ngăn ngừa tích tụ mầm bệnh, cung cấp không khí trong lành cho quá trình quang hợp và hô hấp của thực vật. Thông gió có thể thông qua dùng các lỗ thông hơi tự động, thủ công hoặc các quạt tuần hoàn.
• Hệ thống sưởi ấm: Ở các khu vực có khí hậu lạnh, chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm cao thì cần có hệ thống sưởi ẩm để đảm bảo nhiệt độ ổn định cho cây phát triển. Phương pháp sưởi ẩm phổ biến thường dùng là sử dụng đèn điện hoặc sưởi bằng điện, địa nhiệt.
• Ánh sáng: Tận dụng ánh sáng tự nhiên từ mặt trời vào ban ngày qua lớp màng kính. Ngoài ra, một số nhà kính còn trang bị thêm hệ thống đèn ban đêm cho một số cây trồng nhất định cần nhiều ánh sáng để tăng năng suất.
• Làm mát: Trang bị các cửa sổ, các tấm cách nhiệt để có thể làm mát cây trồng khi nhiệt độ trong nhà kính quá cao. Người trồng cây có thể thực hiện thủ công hoặc điều kiển điện tử tự động để theo dõi nhiệt độ và điều chỉnh bộ truyền động đóng mở tuỳ ý.
• Hệ thống tưới nước: Hệ thống tưới thường có hai loại là tưới phun sương và tưới nhỏ giọt. Hệ thống tưới nước giúp tạo độ ẩm trong nhà kính và làm mát cây trồng, cung cấp lượng nước đầy đủ cho cây.
• Carbon dioxide: Carbon dioxide hay CO2 được sử dụng để giúp cây quang hợp được tốt hơn, từ đó tăng năng suất cây trồng. Lượng CO2 trong không khí bên ngoài đi vào nhà kính sẽ giảm xuống nếu đặt nhiều cây bên trong. Vì vậy, tăng nồng độ CO2 để làm tăng khả năng quang hợp cho cây trồng, đặc biệt là vào những ngày nắng.

4. Nhà kính có ưu, nhược điểm như thế nào? 

Trồng rau trong nhà kính có rất nhiều ưu điểm nổi bật, phải kể đến như:

• Nhà kính giúp duy trì nhiệt độ, độ ẩm và ánh sáng ổn định, tạo điều kiện tối ưu cho cây trồng phát triển, đặc biệt trong các mùa lạnh sẽ tránh được tình trạng sương phủ hoặc vùng có khí hậu khắc nghiệt.
• Mô hình này như một màng ngăn chặn sự xâm nhập của sâu bệnh, côn trùng, chim chóc và các yếu tố môi trường gây hại khác, giảm thiểu việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, từ đó thu được sản phẩm sạch và chất lượng.
• Hệ thống tưới tự động giúp tiết kiệm nước hiệu quả và đảm bảo lượng nước đều cho cây trồng, giảm thiểu lãng phí và luôn tạo độ ẩm cần thiết cho cây trồng.
• Người nông dân có thể trồng đa dạng nhiều loại thực vật.
• Nhờ bảo vệ cây khỏi tác động của thời tiết như mưa, gió bão, tia cực tím gây hại, cây trồng trong nhà kính thường phát triển khỏe mạnh và có năng suất cao hơn so với trồng ngoài trời.

Bên cạnh những ưu điểm trên thì việc làm nhà kính trồng cây cũng tồn tại một số nhược điểm như chi phí ban đầu khá tốn kém cho vật liệu như tấm kính, hệ thống tưới, khung sắt,…, và cần nhiều phí bảo trì. Bên cạnh đó, người nông dân cần tính toán kỹ lưỡng các vật liệu và học cách vận hành các thiết bị máy móc.

>> Tìm hiểu thêm: Nông nghiệp sạch là gì? Lợi ích và các giải pháp phát triển

5. Cách làm nhà nhà kính trồng rau chi tiết 

Dưới đây là hướng dẫn làm nhà kính trồng cây chi tiết và tiết kiệm chi phí mà bạn có thể tham khảo:

5.1. Chọn khu vực xây dựng

Bạn nên chọn khu vực nhận được nhiều ánh sáng mặt trời trong suốt cả ngày, địa hình bằng phẳng, thoáng mát, dễ thoát nước và không bị ngập úng. Bên cạnh đó, bạn cần đảm bảo khu vực xây dựng dễ tiếp cận với nguồn điện và nước.

5.2. Thiết kế mô hình nhà kính

Do nhu cầu của người dùng nên nhà kính được thiết kế với nhiều kích thước và vật liệu khác. Nhà màng thường có hai kiểu thiết kế là nhà kính dạng mái vòm và nhà kính chữ A. Nhà mái hình chữ A có hình dạng giống với ngôi nhà mái chữ A. Nó đặc biệt ở chỗ là khung nhà thường làm từ nhôm và phủ kính quanh tường.

Nhà kính mái vòm dễ thi công và thực hiện, hạn chế đọng hơi nước bên trong. Mỗi kiểu thiết kế có ưu điểm khác nhau, do đó bạn cần tính toán cẩn thận các kích thước chiều rộng, chiều cao,… để đảm bảo diện tích và không gian cho việc xây dựng thuận lợi hơn.

5.3. Hệ thống làm mát và tưới nước

Bổ sung các hệ thống tưới phun sương hoặc tưới nhỏ giọt để cung cấp nước cho cây trồng đầy đủ và tiết kiệm năng lượng.

5.4. Hệ thống chiếu sáng trong nhà kính

Ngoài ra, bạn cần lắp đặt thêm bóng đèn để đảm bảo độ sáng cho cây trồng, ảnh hưởng tới quá trình phát triển và năng suất của cây trồng.

5.5. Vật liệu sử dụng cho màng nhà kính

Một số vật liệu phổ biến được sử dụng nhiều trong xây dựng nhà kính, gồm có:

• Kính: Loại vật liệu truyền thống này có khả năng giữ nhiệt tốt vào ban đêm, hạn chế được tác động của tia cực tím và duy trì nhiệt độ ổn định. Hơn nữa, nước độ truyền ánh sáng trong các bức xạ rất tốt và độ bền cao, chi phí bảo trì thấp.
• Tấm nhựa: Tấm nhựa ngày càng được nhiều người lựa chọn nhờ khả năng giữ nhiệt tốt và hạn chế tốt tác động của tia cực tím của ánh nắng mặt trời. Ba nguyên liệu chính trong tấm nhựa gồm có nhựa PC (polycarbonate), sợi thuỷ tinh và acrylic (metyl metacrylat).
• Màng nhà kính: Đây là loại vật liệu làm nhà kính đơn giản được ưa chuộng hiện nay bởi tính linh hoạt cùng hiệu suất cực cao mà chi phí rẻ nhất trong ba loại vật liệu. Màng nhà kính nhựa có khả năng giữ nhiệt và độ bền cao, giảm ứ đọng nước trên bề mặt. Một số loại màng nhà kính được sử dụng nhiều như màng PE (polyethylene), màng PEVA (ethyl vinyl acetate), màng PVC (polivinyl clorua).

5.6. Thi công nhà kính

Các bước thực hiện thi công nhà kính chi tiết như sau:

• Bước 1 – Chuẩn bị nền móng: Để đảm bảo nhà kính chắc chắn và bền vững, bạn cần đặt nhà kính trên nền đất móng vững chắc, không bị sụt lún. Không nên chọn khu đất có dây điện hoặc đường ống nước ngang qua để tránh ảnh hưởng.
• Bước 2 – Dựng nhà kính: Lắp đặt nhà với cửa, tường và mái nhà theo bản thiết kế đã lên trước đó và chú ý đến điều kiện thực tế. Bạn cần cố định các vật liệu và các yếu tố liên quan chắc chắn nhất.
• Bước 3 – Lắp đặt các hệ thống khác: Sau khi đã dựng xong nhà kính, bạn cần lắp đặt các hệ thống tưới nước, đèn, thông gió,… Trong đó, hệ thống thông gió cần trang bị thêm lưới chắn để tránh các yếu tố bên ngoài xâm nhập và đảm bảo nhiệt độ, độ ẩm bên trong nhà kính.
• Bước 4 – Hoàn thiện: Sau khi xây dựng xong nhà kính, bạn nên kiểm tra lại toàn bộ công trình trước khi vận hành để việc trồng rau có thể tiến hành thuận lợi.

Nhà kính là giải pháp hiệu quả giúp tối ưu hoá quá trình trồng rau và nâng cao năng suất cây trồng cho nông dân, bảo vệ môi trường. Bài viết trên đây đã cùng bạn tìm hiểu về đặc điểm, ưu nhược điểm cũng như cách xây dựng nhà kính. Nếu bạn còn có câu hỏi khác hay cần tư vấn lắp đặt nhà kính trồng rau thì hãy liên hệ ngay 0888 617 000 với Alternō nhé!